συντάκτης : Βασίλειος Τσουκαλάς ( δρ Χημικός )
CETA / Φέτα - Το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα
« το “μείζον” ( CETA ) επεκράτησε του “ελάσσονος” ( ΦΕΤΑ) “
Η σημαντικότατη απο οικονομική και εμπορική άποψη Συμφωνία CETA δημιουργεί ως επακόλουθό της ένα σημαντικότατο πρόβλημα για την Ελλάδα, που είναι η μεταξύ άλλων τεσσάρων γνωστών προστατευόμενων προϊοντων (Asiago, Fontina, Gorgonzola, Munster ) “de facto” ακύρωση της προστασίας της φέτας, μολονότι εξασφαλίζεται πλήρης προστασία για δεκαπέντε άλλα ελληνικά προϊόντα (ενδεικτικά κασέρι, ελιές Καλαμών, μανούρι και αρκετά ελαιόλαδα – βλ. συμφωνία CETA, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2016/february/tradoc_154329.pdf ).
Μετά την εφαρμογή και επικύρωση και την έγκριση από τη Βουλή των Ελλήνων της Εμπορικής Συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης – Καναδά θα επιτρέπεται στους παραγωγούς του Καναδά που έκαναν χρήση των ονομασιών αυτών μέχρι τις 18.10.2013 (grandfathering) να εξακολουθούν να τους χρησιμοποιούν, ενώ Καναδοί μελλοντικοί παραγωγοί φέτας θα στερούνται του δικαιώματος χρήσης της μέχρι τώρα ΠΟΠ ονομασίας , μετά την ανωτέρω καταληκτική ημερομηνία.
H χρήση των ονομασιών αυτών θα πρέπει να συνοδεύεται από διατυπώσεις όπως “kind”, “type”, “style”, “imitation”, ή κάτι συναφές, σε συνδυασμό με μία ευανάγνωστη και ορατή ένδειξη της γεωγραφικής προέλευσης του συγκεκριμένου προϊόντος.
Ακόμη, τόσο σε παλιούς όσο και σε νέους παραγωγούς θα απαγορεύεται η χρήση ενδείξεων, οι οποίες παραπέμπουν στην Ελλάδα.
Για χρήση του όρου “Feta” σε ήδη υφιστάμενα στην καναδική αγορά προϊόντα επιβάλλεται επισήμανση της καταγωγής («Made in Canada ») προκειμένου να προστατευθούν προϊόντα της ΕΕ και των παραγωγών τους , με σαφή διάκρισή τους από εκείνα που παράγονται σε τοπικό επίπεδο.
Μια δήλωση ότι μετά παρέλευση εφαρμογής της συμφωνίας για διάστημα πέντε ετών η Φέτα θα προστατεύεται και στον Καναδά συνδέεται με το ερώτημα κατα πόσο μια δήλωση έχει νομική ισχύ σε περίπτωση προσφυγής σε δικαστική διαδικασία και χρήζει νομική διερεύνησης.
Το πως φτάσαμε ως εδώ με τη φέτα του ασερίσκου , της μειωμένης προστασίας , μάλλον δεν είναι εύκολο να το μάθουμε ως καταναλωτές. Ωστόσο, οι λόγοι είναι μάλλον προφανείς : συσχετισμοί
« το “μείζον” ( CETA ) επεκράτησε του “ελάσσονος” ( ΦΕΤΑ) “
Και τώρα , ανασύνταξη και ρεαλισμός
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άνοίξε τη διαδικασία για την προσωρινή έναρξη ισχύος της CETA.
Έπονται διαδικασίες κύρωσης από τον Καναδά. Η CETA θα κυρωθεί πλήρως μόλις όλα τα κοινοβούλια των κρατών μελών εγκρίνουν τη συμφωνία σύμφωνα με τις αντίστοιχες εθνικές συνταγματικές επιταγές.
Η Συμφωνία ψηφίστηκε ήδη απο το Ελληνικό Κοινοβούλιο και το ερώτημα που τίθεται είναι εάν από νομική άποψη παρέχεται πλέον κάποια δυνατότητα αφαίρεσης του αστερίσκου (* ) από τον όρο ,δηλ. της άρσης της “οιωνεί” επιβεβλημένης περιορισμένης προστασίας της φέτας ( άρθρο 20.Α , κατάλογος προστατευόμενων προϊόντων ΠΟΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και για το σκοπό αυτό πρέπει να αναζητηθούν καταρχάς τα κατάλληλα διαθέσιμα “νομικά εργαλεία” στην ίδια την Συμφωνία.
Παρατηρήσεις προς διερεύνηση :
-
στη Συμφωνία θεσπίζεται ‘ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ’ (.... the CETA Committee on Geographical Indications, , which addresses matters concerning geographical indications). (άρθρο 26.2 & (ι)) και η οποία είναι αρμόδια επι τροποποίησεων που αφορούν στην προσθήκη ή αφαίρεση προϊόντων ΠΟΠ στον κατάλογο του άρθρου 20.Α.
-
Ειδικότερα δε και σε συνδυασμό με το άρθρο 20.22 – (τροποποιήσεις στο παράρτημα 20-A ), προβλέπεται :
-
The CETA Joint Committee, established under Article 26.1 (The CETA Joint Committee), acting by consensus and on a recommendation by the CETA Committee on Geographical Indications, may decide to amend Annex 20-Aby adding geographical indications or by removing geographical indications which have ceased to be protected or have fallen into disuse in their place of origin.
Οι παραπάνω δύο προβλέψεις θα μπορούσαν , άραγε, να λειτουργήσουν ως βάση για τη δημιουργίας σχετικής προς το σκοπούμενο νομικής επιχειρηματολογίας ;
Ωστόσο, υπάρχει πλέον μια πραγματικότητα , που ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπιστεί , με τη χρήση “εργαλείων” της αγοράς .
Η “ Φέτα -ΠΟΠ ” θα πρέπει να αντισταθεί στον πόλεμο των απομιμήσεων και να καταβληθεί σοβαρή προσπάθεια eνίσχυσης της αναγνωρισιμότητας του προϊόντος και τη διασφάλιση της γνησιότητάς . Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η εφαρμογή του κατάλληλου marketing , που να υποστηρίζεται και με τα κατάλληλες πιστοποιήσεις (ειδικό σήμα αναγνώρισης ), που οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς ελέγχου μπορούν να διασφαλίζουν κατάλληλα και να παρέχουν αξιόπιστοι οργανισμοί πιστοποίησης .
Παρατηρήσεις του συντάκτη - προς διερεύνηση :
-
Με τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1070/1999 της Επιτροπής για την τροποποίηση του παραρτήµατος του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1107/96 διεγράφη η ονοµασία «φέτα» από το εν λόγω παράρτηµα και το µητρώο προστατευοµένων ονοµασιών προέλευσης και προστατευοµένων γεωγραφικών ενδείξεων.
-
Η εκ μέρους της Επιτροπής της ΕΕ διορθωτική ενέργεια στη βάση επικαιροποιηµένης αναλυτικής αξιολόγησης της κατάστασης που επικρατούσε τότε σε όλα τα κράτη μέλη , όσον αφορά την παραγωγή, την κατανάλωση και, γενικότερα, την αποδεδειγµένη γνώση εκ µέρους των κοινοτικών καταναλωτών της ονοµασίας «φέτα», είχε σαν αποτέλεσμα την εκ νέου καταχώριση της Φέτας στον κατάλογο των ΠΟΠ προϊόντων της ΕΕ.
-
Με δεδομένο ότι η ονομασία ΠΟΠ για την Φέτα συνεχίζει ισχύουσα στην ΕΕ , οι λόγοι που οδήγησαν στη περιορισμένη προστασία που προβλέπεται στην Συμφωνία θα πρέπει να είναι αιτιολογημένοι και γνωστοί.
-
Στο βαθμό που σε αυτούς τους λόγους για την περιορισμένη προστασία της φέτας δεν περιλαμβάνονται και δεν έχουν ληφθεί υπόψει στοιχεία που αφορούν στη παραγωγή του τυριού «φέτα» , στη κατανάλωση και γενικότερα, στην αποδεδειγµένη γνώση εκ µέρους των Καναδών καταναλωτών της ονοµασίας «φέτα» , προς διερεύνηση θα ήταν εάν :
Kατα περίπτωση θα μπορούσαν να ερευνηθούν τα ακόλουθα στοιχεία:
Όσον αφορά την τυριού «φέτα»: :
Όσον αφορά την κατανάλωση , και στο βαθμό που δεν έχουν ληφθεί υπόψη, θα πρέπει να ερευνηθούν τα ακόλουθα στοιχεία:
• η ύπαρξη νοµοθεσίας στον Καναδά , που να διέπει τη διάθεση στην αγορά του τυριού αυτού και την ανάλυση κατ' έτος των καταναλισκόµενων ποσοτήτων,
• τη γεωγραφική καταγωγή της χρησιμοποιούμενης πρώτης ύλης
-
τα σήµατα που παρουσιάζονται στην αγορά
Όσον αφορά τη γνώση της ονοµασίας «φέτα»,
• θα πρέπει να ισχύσουν οι ιδιοι ορισµοί του όρου αυτού, ιδίως (συγγράµµατα γενικού χαρακτήρα, όπως λεξικά ή εγκυκλοπαίδειες, δηµοσκοπήσεις ή έρευνες ή οποιοδήποτε άλλο βοηθητικό στοιχείο).
Εάν δεν συντρέχουν επαρκώς οι λόγοι που οδήγησαν στη καταχώριση της Φέτας στον κατάλογο τον ΠΟΠ προϊόντων στην ΕΕ , τότε η χρήση του όρου “Φέτα” στον Καναδά , θα μπορούσε να θεωρηθεί καταχρηστική ακόμη και αν συνοδεύεται από διευκρινιστικούς προσδιορισμούς ( τύπου, απομίμηση κλπ ), που αποτελούν ενδεχομένως νομιμοποίηση χαρακτηριστικού στοιχείου “παραποίησης προϊόντος - Counterfeit “.
Ο απόλυτα δόκιμος όρος που στη πραγματικότητα αρμόζει σε τυρί που δεν πληροί τις προϋποθέσεις ενός προστατευόμενης ονομασίας προϊόντος είναι παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας.
Φάκελος ΦΕΤΑ – ΠΟΠ - Ιστορική αναδρομή
Το καθεστώς προστασίας γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) και ονομασίας προέλευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (ΠΟΠ) θεσπίστηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1992 με τον καν. ΕΚ 2081/92, βάσει του οποίου οι Ελληνικές αρχές υπέβαλαν στην Επιτροπή σχετικό αίτημα καταχώρισης της προστατευόμενης ονοµασίας προέλευσης για το τυρί «φέτα» (21 Ιαν. 1994).
Η ονοµασία «φέτα» καταχωρήθηκε ως “προστατευόµενης προέλευσης” (ΠΟΠ) (καν. (ΕΚ) . 564/2002), ενώ ακολούθως κατά της εν λόγω καταχώρισης υπήρξαν προσφυγές ακύρωσης από τη ∆ανία , Οµοσπονδιακή ∆ηµοκρατία της Γερµανίας και Γαλλία . Αποτέλεσμα ήταν η ακύρωση καταχώρισης της ονοµασίας «φέτα» ως προστατευόµενης ονοµασίας προέλευσης ( καν.(ΕΚ) αριθ. 1107/96) και η διαγραφή της από το µητρώο προστατευοµένων ονοµασιών προέλευσης και προστατευοµένων γεωγραφικών ενδείξεων. Κύριο αιτιολογικό της απόφασης του δικαστηρίου υπήρξε η “ ανεπαρκής ανάλυση (μεταξύ άλλων παραλήψεων) εκ µέρους της Επιτροπής , του παράγοντα, που επικρατεί στα κράτη µέλη και αφορά στη συγκεκριµένη κατάσταση (καν. (ΕΚ) αριθ. 1070/1999 τροπ. παραρτήµατος καν. (ΕΚ) αριθ. 1107/96).
Επ΄αυτού η Επιτροπή προέβη σε “διορθωτική ενέργεια” του θέματος “FETA”, με επικαιροποιηµένη αναλυτική αξιολόγηση της κατάστασης που επικρατούσε σε κάθε κράτος µέλος, όσον αφορά στη παραγωγή, στη κατανάλωση και γενικότερα, στην αποδεδειγµένη γνώση εκ µέρους των κοινοτικών καταναλωτών της ονοµασίας «φέτα».
Τελικά και μετά παρέλευση αρκετών ετών , με οµόφωνη γνώµη η αρμόδια επιστηµονική επιτροπή απεφάνθη ( 24 Απριλίου 2001) :
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 1829/2002 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 14ης Οκτωβρίου 2002 , Άρθρο 1 1.
" Η ονοµασία «Φέτα», (Feta) καταχωρίζεται στο µητρώο προστατευοµένων ονοµασιών προέλευσης και προστατευοµένων γεωγραφικών ενδείξεων που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 2081/92, ως προστατευόµενη ονοµασία προέλευσης (ΠΟΠ)
(σκεπτικό παραγρ. (37) : ∆εδοµένου ότι οι προδιαγραφές του προϊόντος που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές και οι οποίες περιλαµβάνουν το σύνολο των στοιχείων που απαιτούνται από το άρθρο 4 του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 2081/92, καθώς και η τυπική ανάλυση των εν λόγω προδιαγραφών δεν αποκάλυψαν πρόδηλο σφάλµα εκτίµησης, πρέπει να καταχωριστεί η ονοµασία «φέτα» ως προστατευόµενη ονοµασία προέλευσης )".
‘Επρεπε η Ελλάδα να ταλαιπωρηθεί μια δεκαετία, χωρίς δική της ευθύνη , για να προστατέψει ένα προϊόν που , πράγματι , αποτελεί την κορωνίδα των εξαγώγιμων αγροτικών προϊόντων της χώρας μας, τη φέτα . Όπως προκύπτει από την ανασκόπηση της εν λόγω διαδικασίας οι λόγοι είναι προφανείς και συγκεκριμένοι : “ οικονομικά, εμπορικά συμφέροντα “. Είναι πρόδηλη η αδικία σε βάρος της χώρας μας, που ωστόσο, έστω και με καθυστέρηση , αποκαταστάθηκε.
